Sprawdź, czy dostaniesz nowy bon energetyczny. Decyduje PESEL

• Bon energetyczny ma stanowić bezpośrednie wsparcie finansowe dla gospodarstw domowych najbardziej narażonych na wzrost kosztów energii
• Otrzymanie bonu będzie wymagało spełnienia kilku kryteriów, w tym wieku (seniorzy: 60 lat dla kobiet, 65 dla mężczyzn), kryterium dochodowego oraz posiadania indywidualnego źródła ciepła na paliwa kopalne
• Plan Społeczno-Klimatyczny, w ramach którego bon ma być przyznawany, to nowy instrument finansowany ze środków unijnych i krajowych, o łącznym budżecie 65 miliardów złotych na lata 2026-2032, mający na celu walkę z ubóstwem energetycznym

Nowy bon energetyczny zadebiutuje w 2027 roku – wynika z zapisów w ujawnionym do konsultacji projekcie Planu Społeczno-Klimatycznego. Ma on być bezpośrednim świadczeniem mające na celu zrekompensowanie wzrostu kosztów związanych z energią elektryczną oraz ogrzewaniem. Celem tego działania jest nie tylko złagodzenie negatywnych skutków finansowych transformacji energetycznej dla osób o niższych dochodach, lecz także danie im czasu na dostosowanie się do nowych realiów rynkowych oraz skorzystanie z dostępnych programów termomodernizacyjnych i inwestycyjnych, które w dłuższej perspektywie obniżą ich rachunki.

- Nie ma zgody na przeprowadzenie transformacji energetycznej większym kosztem osób mniej zamożnych – zadeklarował wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko.

Bon energetyczny. Dla kogo wsparcie w opłacaniu rachunków?

Kto będzie mógł liczyć na to wsparcie? Zgodnie z założeniami, bon energetyczny w pierwszej kolejności ma trafić do osób w wieku emerytalnym – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Dodatkowo, konieczne będzie spełnienie kryterium dochodowego, które wstępnie ustalono na poziomie 250 procent kryterium dochodowego z pomocy społecznej. Bon będzie przeznaczony dla mieszkańców budynków wyposażonych w indywidualne źródła ciepła opalane paliwami kopalnymi, a warunek ten ma być weryfikowany na podstawie danych zgromadzonych w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB).

Wsparcie ma być wypłacane w formie kwartalnych transz, które będą miały charakter degresywny, czyli ich wysokość będzie stopniowo maleć w miarę upływu czasu. Taki mechanizm ma zniwelować przewidziane, gwałtowne pogorszenie sytuacji bytowej gospodarstw domowych w początkowym okresie transformacji, a jednocześnie motywować do działań zwiększających efektywność energetyczną budynków, co docelowo zmniejszy zapotrzebowanie na energię i koszty jej pozyskania.

REKLAMA

Wprowadzenie bonu planowane jest wstępnie na IV kwartał 2027 roku. Przysługiwać on będzie kobietom, których PESEL zaczyna się od liczby 67 lub mniejszej (a więc mających wtedy minimum 60 lat)oraz mężczyznom z numerem PESEL zaczynającym od liczby 62 lub niższej (mającym w 2027 roku nie mniej niż 65 lat). Wraz z każdym kolejnym rokiem liczby te będą rosnąć o 1, w 2028 roku wyniosą odpowiednio 68 i 63, w 2029 roku 69 i 64, w 2030 roku 70 i 65, a w 2031 roku 71 i 66. Ostateczne zasady kwalifikacji będą zależały od szczegółowych przepisów, które uwzględnią również kryterium dochodowe i rodzaj ogrzewania.

Nowy bon energetyczny. Zasady przyznawania

Mechanizm przyznawania bonu ma być możliwie prosty i efektywny. Wsparcie ma być realizowane w postaci bonu (vouchera) przeznaczonego na pokrycie opłat za prąd i ogrzewanie. Za wypłatę środków oraz weryfikację wniosków ma odpowiadać Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), który będzie przyjmował wnioski za pośrednictwem systemu elektronicznego. Aby zapewnić dostęp do wsparcia również osobom, które mogą być wykluczone cyfrowo, przewidziano alternatywne, analogowe kanały składania wniosków, np. w ośrodkach pomocy społecznej czy placówkach ZUS.

Rozważany jest także model zautomatyzowanej wypłaty, gdzie bon mógłby być przypisany do numeru PESEL i realizowany bezpośrednio u dostawców energii lub paliw, eliminując potrzebę aktywnego wnioskowania w niektórych przypadkach. Taka forma wsparcia, w przeciwieństwie do dopłat do taryf, ma nie zakłócać rynku i nie obniżać presji na modernizację infrastruktury.

Harmonogram realizacji samego bonu zakłada uruchomienie pierwszych transz w IV kwartale 2027 roku, a ostatnie planowane są na IV kwartał 2030 roku.

REKLAMA

Nie tylko bon energetyczny. Jaki cel ma Plan Społeczno-Klimatyczny?

Wsparcie w postaci bonu energetycznego jest częścią szerszego programu, jakim jest Plan Społeczno-Klimatyczny. Dokument ten, który ze względu na swoją skalę bywa potocznie nazywany KPO2, ma stanowić podstawę wydatkowania środków ze Społecznego Funduszu Klimatycznego w Polsce. Polska ma być największym beneficjentem tego Funduszu, a jego budżet na lata 2026-2032 wynosi 65 miliardów złotych.

Kwota ta składa się ze wkładu unijnego oraz wymaganego wkładu krajowego, stanowiącego 25 procent wartości przyznanych środków. Plan ten ma na celu nie tylko bezpośrednie wsparcie dochodowe (na które proponuje się przeznaczyć 37,5 procent dofinansowania), ale również inwestycji mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków, rozwój budownictwa socjalnego, renowację mikroprzedsiębiorstw, czy rozwój transportu publicznego.

Czytaj także: 

• Będą zmiany w rachunkach za prąd. Jedna z nich jest rewolucyjna
• Od lipca wraca opłata mocowa. Za prąd zapłacimy 70 zł więcej
• Ceny prądu. W Sejmie zapadła ważna decyzja

Źródło: MKiŚ/MT